اجزاي سیستم آبیاري قطره‌اي:
اجزاي اصلی سیستم آبیاري قطره اي عبارتند از:
-لوله‌های اصلی
-لوله‌های جانبی
-قطره چکان ها(گسیلنده، درپیر)
-تأسیسات آبگیر
-دستگاه هاي تنظیم کننده فشار
-دستگاه هاي تصفیه آب
اجزاي فرعی شبکه آبیاري قطره اي عبارتند از:
-فشار سنج
-دما سنج
-دستگاه‌هاي اندازه گیري دبی
-تانک کود
-ادوات خودکار و کنترل از راه دور
قطره چکان آخرین جزء سیستم آبیاري قطره‌اي می باشد که آب را مستقیما به گیاه می رساند. عملکرد قطره چکان بر اساس ساختار آن، قطره اي، جت یا فوران کوچک پیوسته و فوران پیوسته می تواند باشد و در مجموع قطره چکان آب را با فشار مشخص خارج می سازد و با پایین آوردن فشار سیستم یک گسیلنده فورانی را
می توان به گسیلنده قطره اي تبدیل کرد.
طرح یک مزرعه تحت پوشش آبیاري قطره‌اي در شکل رو‌به رو به نمایش درآمده است. مشخص است که آب پس از پمپاژ توسط تأسیسات آبگیر و عبور از دستگاه هاي تصفیه آب و دستگاه هاي تنظیم کننده فشار در خطوط اصلی جریان می‌یابد و سپس وارد خطوط فرعی شده و از قطره چکانها خارج میگردد. وجود خطوط لوله فرعی به این علت است که بتوانیم آب را از یک لوله اصلی براي محصولات مختلف کشاورزي با دبی متفاوت و میزان مختلف کود و مواد معدنی انتقال دهیم.
طبقه بندي لوله
طبقه بندي براي لوله هاي مناسب در سیستم آبیاري قطره‌اي بر اساس موارد زیر انجام می شود:
-فشار قابل تحمل
-قطر خارجی و جنس
بدین معنی که لوله هاي جانبی مورد استفاده بر اساس نوع مصرف و مقدار فشار آب بنا به مقدار زمین زیر کشت و همچنین نوع محصول تعیین میگردد. بدین ترتیب از انواع لوله هاي با قطر کم یا زیاد و فشار بالا یا فشار پایین همچنین استفاده از پلی اتیلن سبک یا سنگین بر حسب کاربردهاي مختلف بهره گرفته می شود. بنابراین طبقه بندي لوله ها بر اساس فشار قابل تحمل لوله و جنس آن انجام می گردد.
انواع آرایش قطره چکانها و سطح خیس شده:
در روش آبیاري قطره‌اي تمام سطح زمین مرطوب نمی‌گردد بلکه درصدي از آن خیس می شود که آنرا سطح خیس شده
می‌نامند . بطور کلی هر چه نقاط ریزش آب ( تعداد قطره چکانها ) بیشتر باشد و قطره چکانها با آرایش مطلوبتري استقرار داده شوند سطح خیس شده ( P W بیشتر بوده ولی سیستم گران‌تر خواهد بود . براي اقتصادي بودن طرح می توان بجاي استفاده از قطره چکان‌هاي ساده ( داراي یک نقطه ریزش آب ) از قطره چکان‌هاي چند شاخه ( داراي چندین نقطه خروج آب ) استفاده کرد .
در اینجا چهار نوع استقرار قطره چکان که معمول می‌باشد و بیشتر مورد استفاده قرار میگردد توصیه میگردد:
آرایش مستقیم یک ردیفه:
در این نوع استقرار براي هر ردیف کاشت یک ردیف لوله فرعی اختصاص یافته و قطره چکانها با فواصل ( معمولاً مساوي ) روي آن قرار می‌گیرند . حاصل کار ایجاد یک نوار مرطوب (نسبتاً همگن)
در طول ردیف کشت خواهد بود .
این روش آرایش همان‌طور که در شکل رو به رو نشان داده شده است یک آرایش ساده‌اي است که کار گذاري آن به راحتی انجام می‌گیرد . مخصوصاً اگر از قطره چکان‌هاي داخل لوله‌هاي فرعی قطره چکانی استفاده شود، می توان آن را به راحتی نصب و به سهولت جمع آوري نمود. بطور کلی این آرایش در کشت‌هاي ردیفی گیاهان یکساله که در آن نیاز به ایجاد نوار مرطوب در طول ردیف کشت است مناسب و قابل توصیه می باشد. در باغات با فاصله کشت زیاد درختان در روي ردیف، امکان عدم استفاده ریشه از نوار مرطوب شده در فاصله بین درختان روي ردیف وجود دارد ، بنابراین در فاصله کاشت درختان ( در روي ردیف ) بیش از 6 متر این آرایش توصیه نمی شود .
آرایش مستقیم دو ردیفی:
این آرایش در باغات میوه مسن ، مخصوصاً موقعی که نوع درختان کشت شده داراي ریشه هاي توسعه یافته و پراکنده اي است
توصیه می گردد . در این روش آرایش قطره چکان همان‌طور که مشاهده می گردد از دو ردیف لوله فرعی و در دو طرف ردیف کاشت
استفاده می شود .
آرایش قطره چکانها بصورت زیگزاك :
در این نوع آرایش مطابق با شکل 3 براي هر ردیف یک عدد لوله فرعی
قرار داده می شود ولی در کنار درخت ، لوله دور زده و به میسر خود
ادامه میدهد . قطره چکانها معمولاً فقط در اطراف درخت استقرار می
یابد . این نوع استقرار بدلیل مشکلاتی که در نصب و همچنین جمع
آوري و نگهداري لوله هاي فرعی ایجاد می نماید کمتر از سایر روشها
کاربرد دارد .
آرایش قطره چکان‌هاي چند شاخه‌اي:
در این آرایش براي هر ردیف از کاشت درختان فقط یک لوله فرعی بکار می رود ولی به جاي استفاده از قطره چکان ساده (با یک خروجی آب) از قطره چکان با چندین خروجی آب استفاده می‌شود . در مقایسه با استقرار لوله فرعی دو ردیفه این آرایش ارزانتر می‌باشد ولی اشکال عمده آن ثابت کردن نقاط ریزش و مشکل بودن نصب ، جمع آوري و نگهداري این نوع آرایش است .
آرایش قطره چکانها بصورت حلقوي:
این نوع آرایش بسیار شبیه به سیستم آرایش یک ردیفه است. یعنی براي هر ردیف کاشت مطابق شکل مقابل یک لوله فرعی بکار می‌رود ولی نوع آرایش بصورت حلقوي است . این آرایش از نوع دو ردیفه بسیار کم هزینه‌تر می‌باشد ولی داراي کارایی مشابه با آن است.براي درختان کهنسال که ریشه‌هاي گسترده دارند کاربرد دارد.
